Van kerk naar koinonia

In mijn vorige blog schreef ik over de kerk die haar kracht heeft verloren. En ook al heb ik genoten van de gemengde reacties die ik ontving (variërend van de categorie ‘amen zuster’ tot ‘hoe durf je zo over de kerk te schrijven?’) kreeg ik toch het gevoel dat ik er nog wat meer over moest zeggen. Want het is júist liefde voor de kerk die mij gepassioneerd maakt om me in te zetten voor verandering daarbinnen.

Beweging van mensen
Ik geloof in de kerk als christenen die in verbinding leven met God, elkaar en hun omgeving. De kerk is wat mij betreft niet een apart gebouw, maar een beweging van mensen die hun identiteit met trots omarmen en bewust en actief onderdeel zijn van de samenleving. En dus is de kerk aanwezig in het dagelijks leven van mensen. Zij komt samen rondom de tafel, bij het zwembad, in parken, op festivals. Zij helpt, zij is daar waar gebrokenheid is, zij viert het leven.

Afgezonderd van de samenleving
We kunnen met elkaar moeilijk ontkennen dat de kerk anno 2023 er niet zo uitziet. De keer heeft zich afgezonderd van de samenleving. We komen samen in een gebouw, op een specifiek tijdstip, we gebruiken taal en zingen liederen die de meeste niet-christenen niet begrijpen. Dit is niet bewust, maar door de vele jaren kerkgeschiedenis zo gegroeid.

Koinonia
Toen Paulus de eerste christengemeente wilde omschrijven, was ‘koinonia’ het woord dat gebruikelijk was om een dergelijke groep te omschrijven. Het woord ‘kerk’ bestond nog niet. Het komt in de grondtekst van de bijbel trouwens helemaal niet voor. Een koinonia was ‘een georganiseerde eenheid met heldere doelen die voortvloeide uit de gemeenschappelijke ethiek’. Zij deelden hun passie en missie. Een andere eigenschap van het woord koinonia in die tijd, was een groep mensen die zich mengde in de samenleving. Het was dus niet een groep die zich afzonderde, maar onderdeel was van de maatschappij.

Community
Bij R3NEW zien we christenen zich steeds vaker organiseren in nieuwe vormen, die wij graag community noemen. Community komt van het Griekse woord koinonia. Het doel van zo’n community is samen optrekken, als tegengeluid van het individualistische leven dat we zo gewend zijn. Om in verbinding met anderen te leven, in plaats van in vluchtige en oppervlakkige contacten.

Niet meer terug
Jarenlang heb ik gefunctioneerd binnen het instituut kerk, de laatste jaren ben ik onderdeel van een community. Ik ken beide vormen dus goed. Hoewel ik soms wel eens terugverlang naar het ‘gemakkelijk’ in de kerkbank schuiven, zou ik niet meer terug kunnen en willen. Uit eigen ervaring kan ik zeggen dat het leven delen met elkaar én de omgeving meer oplevert dan het kost en dat het je enorm helpt groeien in vele opzichten.  

Pleidooi
Mijn pleidooi is niet dat de huidige kerk in zijn geheel moet veranderen. Want een bestaand systeem met zoveel historie, dat verander je niet zomaar. Mijn pleidooi is wel dat het instituut meer ruimte zo moeten geven aan mensen die willen gaan voor nieuwe vormen. Want die mensen zijn er genoeg, maar zijn vaak gebonden aan taken die binnen de gemeente uitgevoerd moeten worden. Een mooi voorbeeld als het gaat om ruimte geven was onze voorganger een aantal jaar geleden. Op onze vraag of hij ons ‘uit wilde zegenen’ de wijk in reageerde hij verontwaardigd; “Uitzegenen? Welnee! We gaan jullie inzegenen. Want wat jullie doen in de wijk hoort ook bij deze kerk.”
Wat mij betreft mag, nee móet de bestaande kerk hun leden aansporen om midden in de maatschappij te gaan staan. Om zich te laten discipelen en anderen te discipelen. Om minder met zichzelf bezig te zijn. Het leven te delen met de omgeving. Te gaan voor recht een gerechtigheid. Het Koninkrijk van God te demonstreren. De maatschappij heeft het zo nodig! Dat is niet altijd een feelgood boodschap. Misschien lopen er wel mensen weg… Gebeurde dat bij Jezus ook niet?

Herleving
Ja, de kerk is haar kracht verloren doordat we de verbinding met de maatschappij zijn kwijtgeraakt, maar het is zeker geen verloren zaak. Er is zóveel potentie. Meer dan ooit geloof ik in een herleving van de kerk in haar puurste vorm. En die herleving is in aantocht. Van kerk naar koinonia!